با شکل‌گیری امپراتوری‌های بزرگ، معماری و سازه‌سازی در ایران شکوفا شد؛ چنان‌که در دوره هخامنشی بناهایی چون تخت‌جمشید، با ستون‌های سنگی عظیم و مهندسی دقیق، نشان‌دهندهٔ پیشرفت چشمگیر در فناوری ساخت بود.در دوره‌های بعد، استفادهٔ هوشمندانه از آجر، گنبد، طاق و سازه‌های خشتی مانند ارگ بم و مسجد جامع اصفهان، ایران را به یکی از پیشگامان معماری و مهندسی در جهان تبدیل کرد. توجه ایرانیان به زیبایی، استحکام، تقارن و هماهنگی با محیط، سبب شده است که ساخت‌وساز ایرانی همواره الگوی تمدن‌های دیگر باشد.